Алынды: 15 желтоқсан 2023/ Қабылданды: 19 желтоқсан 2023/ Онлайн жарияланды: 28 желтоқсан 2023
УДК 617.7-007.681:616-036.86(574.13)
DOI: 10.26212/2227-1937.2023.79.35.008
М.К. Таушанова1, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0165-9312
Л.С. Ермуханова1, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7703-9649
В.Ю. Байсугурова2, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0182-7598
С.Т. Тажбенова1, ORCID: https://orcid.org/ 0000-0002-4073-0070
Г.Ж. Сахипова1, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9062-0697
K.Б. Турдалина1, ORCID: https://orcid.org/ 0000-0002-1665-2578
M.Б. Курганбекова1, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0165-9312
1 «Марат Оспанов атындағы Батыс Қазақстан медицина университеті» КеАҚ, Ақтөбе қ., Қазақстан
2 «С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті» КеАҚ, Алматы қ., Қазақстан
АҚТӨБЕ ОБЛЫСЫНДА 2017-2022 ЖЫЛДАРДАҒЫ ДИНАМИКАДАҒЫ ГЛАУКОМАДАН МҮГЕДЕКТІК КӨРСЕТКІШТЕРІ
Түйін: Бұл мақала Ақтөбе облысында 2017-2022 жылдар аралығындағы глаукома салдарынан мүгедектік
көрсеткіштерінің динамикасын талдайды. Аталған мәселені түсініп, мүгедектіктің алдын алу мен басқарудың тиімді
стратегияларын даярлау науқастардың өмір сүру сапасын жақсарту және аурудың әлеуметтік-экономикалық әсерін
азайту үшін өте маңызды. Мақала глаукомамен салдарынан болған мүгедектіктің әртүрлі аспектілерін ұсынады
және глаукомамен ауыратын науқастардың өмірін жақсарту үшін ерте диагностиканың, емдеудің және әлеуметтік
қолдаудың маңыздылығына назар аудартады.
Зерттеу мақсаты. 2017 – 2022 жылдар аралығындағы Ақтөбе облысының тұрғындары арасында глаукома бойынша
мүгедектік көрсеткішін зерттеу және глаукома салдарынан мүгедектіктің алдын алудың тиімді стратегияларын
ұсыну.
Зерттеу материалы мен әдістері.
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау комитетінің Ақтөбе облысы бойынша департаментінен 2017-2022 жылдар
аралығында «глаукома» диагнозы салдарынан болған мүгедектер саны туралы мәліметтеріне ретроспективті
зерттеу жүргізілді. Ақтөбе облысының 2017-2022 жылдар аралығындағы глаукома себебінен глаукома патологиясы
бойынша мүгедектік топтары, біріншілік мүгедектік көрсеткіштері, мүгедектердің жасы, жынысы, білім деңгейі,
куәландыру мақсатына талдау жүргізілді.
Нәтижелер: Ақтөбе облысының ересек тұрғындарының мүгедектік құрылымында көру органдарының
патологиясы арасында глаукома жетекші орын алып отыр. Қазіргі уақытта Ақтөбе облысында глаукома салдарынан
болған мүгедектердің едәуір бөлігі негізінен глаукоманың бірінішілік ашық бұрышты түрі бар ер адамдар, көп
жағдайда мүгедектіктің I немесе II тобы, бастауыш, орта немесе арнаулы орта білімі бар зейнеткерлер болып
табылады.
Талқылау: Көру мүшесінің салдарынан болған мүгедектіктің көрсеткіштері офтальмологиялық көмекті
оңтайландыру және мүгедектерді оңалту жөніндегі шараларды әзірлеу үшін ақпараттық база болып табылады.
Қайта куәландыру кезінде глаукома бойынша мүгедектіктің ауырлығының күшеюі оңалту іс-шараларының шамалы
тиімділігін көрсетуі мүмкін, осыған байланысты көру органының патологиясы бар мүгедектердің денсаулығы мен
әлеуметтік мәртебесін сақтауға және қалпына келтіруге бағытталған белсенді емдеу-оңалту іс-шараларын жүргізу
қажеттілігі туындайды. Амбулаториялық-емханалық буындағы глаукоманы ерте диагностикалау іс-шараларының
тиімділігі мен қолжетімділігі бойынша жұмысты күшейту қажет. Жоғарыда айтылғандардың барлығы глаукоманы
ерте анықтауға, халықтың динамикалық мониторингін дамытуға, науқастарды заманауи медициналықхирургиялық көмекпен қамтамасыз етуге бағытталған шараларды әзірлеу қажеттілігін тудырады.
Түйін сөздер: глаукома, мүгедектік, біріншілік мүгедектік, соқырлық, динамикалық бақылау, медико-санитарлық экспертиза, көзішілік қысым
A. E., & Ramulu, P. Y. (2018). Measuring
disability in glaucoma. Journal of glaucoma, 27(11), 939-
949. doi.org/10.1097/IJG.0000000000001068
2. Lin, S., Mihailovic, A., West, S. K., Johnson, C. A.,
Friedman, D. S., Kong, X., & Ramulu, P. Y. (2018).
Predicting visual disability in glaucoma with
combinations of vision measures. Translational Vision
Science & Technology, 7(2), 22-22.
https://doi.org/10.1167/tvst.7.2.22
3. Cesareo, M., Ciuffoletti, E., Ricci, F., Missiroli, F.,
Giuliano, M. A., Mancino, R., & Nucci, C. (2015). Visual
disability and quality of life in glaucoma patients. Progress
in brain research, 221, 359-374.
https://doi.org/10.1016/bs.pbr.2015.07.003
4. Tham YC, Li X, Wong TY, Quigley HA, Aung T, Cheng CY.
Global prevalence of glaucoma and projections of
glaucoma burden through 2040: a systematic review and
meta-analysis. Ophthalmology. 2014 Nov;121(11):2081-
90. doi: 10.1016/j.ophtha.2014.05.013
5.Akhmedov D., Kuchera T. Population Prospects of the
Republic of Uzbekistan for 2018-2050 United Nations
Population Fund in Uzbekistan. Praga. Tashkent. 2019:63.
Available at:
https://uzbekistan.unfpa.org/sites/default/fi les/pubpdf/Population%20forecast%202018-2050.pdf
(in Russian)
6. Demographic situation. Office of Statistics of
Demography and Labour of Uzbekistan. Available at:
https://stat.uz/uploads/docs/demog-yan-dekru18.pdf
(in Russian)
7.Neroyev V., Kiseleva O., Bessmertnyy A. Results of the
multicenter study of epidemiological features of primary
open-angle glaucoma in the Russian Federation. Russian
journal of ophthalmology. 2013;3:4–7. Available at:
https://roj.igb.ru/jour/manager/fi
les/archive/%D0%A0%D0%9E %D0%96_3_2013.pdf
(in Russian)
8.Tuychibaeva D., Rizaev J., Malinouskaya I. Dynamics of
primary and general incidence due to glaucoma among
the adult population of Uzbekistan. Ophthalmology.
Vostochnaya Yevropa. 2021;11.1:27–38. doi:
https://doi.org/10.34883/PI.2021.11.1.003 (in Russian)
9.Jonasson F., Damji K.F., Arnarsson A., Sverrisson T.,
Wang L., Sasaki H., Sasaki K. Prevalence of open-angle
glaucoma in Iceland: Reykjavik Eye Study. Eye.
2013;6(17):747–753. Available at:
https://doi.org/10.1007/978-1-59745-373-8_3
10. Leske M.C., Connell A.M.S., Schachat A.P. The Barbados
Eye Study. Prevalence of open angle glaucoma. Arch
Ophthalmol. 1994;112(6):821–829. Available at:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11146731/
11. «Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу
қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан
Республикасы Премьер-Министрінің орынбасары –
Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің
2023 жылғы 29 маусымдағы № 260 бұйрығы
https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V1500010589
12. Akhmedov D., Kuchera T. Population Prospects of the
Republic of Uzbekistan for 2018-2050 United Nations
Population Fund in Uzbekistan. Praga. Tashkent. 2019:63.
Available at:
https://uzbekistan.unfpa.org/sites/default/fi les/pubpdf/Population%20forecast%202018-2050.pdf
(in Russian)
13.Neroyev V., Kiseleva O., Bessmertnyy A. Results of the
multicenter study of epidemiological features of primary
open-angle glaucoma in the Russian Federation. Russian
journal of ophthalmology. 2013;3:4–7. Available at:
https://roj.igb.ru/jour/manager/fi
les/archive/%D0%A0%D0%9E %D0%96_3_2013.pdf
(in Russian)
14. Nabibullayeva R. State policy of the Republic of
Uzbekistan in the fi eld of healthcare. Greater Eurasia:
development, security, cooperation. 2019;971–975.
Available at:
https://cyberleninka.ru/article/n/gosudarstvennayapolitika-respubliki-uzbekistan-v-oblastizdravoohraneniya (in Russian)
15. On improvement of the system of statistical recording
of persons with disabilities. Resolution of the Cabinet of
Ministers of the Republic of Uzbekistan. № 210.
2.03.2018. Available at:
https://nrm.uz/contentf?doc=537202_&products=1_vse_
zakonodatelstvo_uzbekistana (in Russian)
