«Фтизиопульмонология»журналының редакциялық саясаты
Журнал туралы
«Фтизиопульмонология» ғылыми-практикалық журналы 2001 жылы құрылған. Басылымның құрылтайшысы ҚР ДСМ «ҚР Ұлттық фтизиопульмонология ғылыми орталығы» ШЖҚ РМК болып табылады.
Журналда фтизиопульмонология бағыты, медицина мен денсаулық сақтаудың аралас мамандықтары, Денсаулық сақтау жүйесіндегі ғылым мен білім беруді дамытудың өзекті мәселелері бойынша мақалалар жарияланады.
«Фтизиопульмонология» журналы туберкулез мәселелеріне байланысты Медицина, Денсаулық сақтау, білім берудің әртүрлі салалары бойынша көптеген мақалалар жариялауға арналған. Журналда жарияланған мәселелердің әртүрлі спектрі 4 бөлімде құрылымдалған: клиникалық пәндер, теориялық пәндер, оқытудың инновациялық әдістері, денсаулық сақтауды ұйымдастыру.
Журнал жылына 2 рет шығады. Қазіргі уақытта журнал мынадай халықаралық деректер базасында индекстеледі: қазақстандық ғылыми дәйексөз базасы-0,011, РИНЦ (ресейлік ғылыми дәйексөз индексі) – 0,032.
«Фтизиопульмонология» журналының мақсаты – фтизиопульмонология, ғылым және білім беру, практикалық денсаулық сақтау саласындағы ғылыми жарияланымдарды жинақтау арқылы Қазақстан Республикасының фтизиопульмонологиялық қызметін дамыту.
Тапсырмалар:
Медицина қызметкерлерінің туберкулездің алдын алу, диагностикалау, емдеу және медицинаның аралас мамандықтары, фтизиопульмонологиялық қызметті ұйымдастыру және басқару мәселелері бойынша білімі мен практикалық дағдыларын жетілдіру.
Әлемдік ғылыми кеңістікте медицина және денсаулық сақтау саласындағы негізгі жетістіктерді ілгерілету.
Отандық авторлардың әлемдік ғылыми қоғамдастықтағы ғылыми жарияланымдар деңгейінің жарияланымдық белсенділігін олардың дәйексөздері бойынша арттыру.
Ашық қол жетімділік саясаты
Бұл журнал келесі қағидатқа сүйене отырып, оның мазмұнына тікелей ашық қол жетімділікті қамтамасыз етеді: зерттеу нәтижелеріне еркін ашық қол жетімділік жаһандық білім алмасуды арттыруға ықпал етеді.
Жарияланған мақалаларды кеңінен (соның ішінде сыни) талқылау, сондай-ақ ғылыми зерттеулердің нәтижелерін отандық медицина, денсаулық сақтау және медициналық білім беру практикасына енгізу үшін мамандардың барынша көп аудиториясын тартуға ұмтыла отырып, журнал жарияланымдарға толық ашық қолжетімділік саясатын ұстанады. Журналдың барлық мазмұны пайдаланушыларға журналдың веб-сайтында тегін қол жетімді. Пайдаланушыларға журнал мақалаларының толық мәтіндерін оқуға, жүктеуге, көшіруге, таратуға, басып шығаруға рұқсат етіледі.
Ақпараттық ашықтық. Журналдың сайтында Баспа, редакциялық алқа, рецензиялау, ғылыми мақалалардың жариялануы туралы ақпарат және басылымның ақпараттық ашықтығына сәйкес өзге де ақпарат ашық қолжетімді жарияланады.
Ғылыми мақалалардың қолжазбаларын рецензиялау тәртібі
«Фтизиопульмонология» ғылыми-практикалық журналында жариялау үшін редакцияға келіп түскен мақалалар міндетті түрде рецензияланады.
Рецензиялау процедурасы келесі қадамдарды қамтиды:
Журнал редакторының мақаланы оның журналдың редакциялық алқасы бекіткен жарияланымдарға қойылатын талаптардың негізгі ережелеріне сәйкестігіне сараптау. Мақала редакцияға түскен сәттен бастап 3 күннен аспайтын мерзімде орындалады.
Сыртқы рецензиялауды ғылыми дәрежесі бар және мақала авторларымен және журнал редакциясымен ғылыми, қаржылық немесе қандай да бір басқа қатынастарда тұрмайтын тиісті бейіндегі мамандар жүзеге асырады. Сыртқы рецензенттерді таңдауды журналдың редакциясы жүзеге асырады. Мақалаларды рецензиялау ерікті және өтеусіз негізде орындалады. Шолу процедурасы құпия болып табылады.
Журнал келіп түскен қолжазбаларға қос соқыр шолу жасайды. Рецензентке авторлардың тегін көрсетпей рецензиялауға қолжазба беріледі. Автор рецензенттің тегін білмейді. Автор мен рецензенттің хат алмасуы редакцияның электрондық пошта мекенжайы арқылы жүзеге асырылады.
Басылым редакцияға келіп түскен барлық материалдарды сараптамалық бағалау үшін, оның ішінде журнал бейініне сәйкестігіне рецензиялауды жүзеге асырады. Барлық рецензенттер журнал профилінің тақырыптары бойынша танымал мамандар болып табылады және соңғы 3 жылда олар бойынша жарияланымдары бар.
Теріс рецензия алған мақалалар журналда жарияланбайды. Мақаланы пысықтау немесе сұрақтарды шешу үшін оң пікірлер авторларға жіберілуі мүмкін.
Редакцияға автордан сұрау түскен кезде оған рецензиялардың немесе жариялаудан дәлелді бас тартудың көшірмелері беріледі.
Рецензент авторлық материалдарға ғылыми сараптама жүргізеді, оның әрекеттері мынадай ережелерді сақтаудан тұратын бейтарап сипатта болуы тиіс:
сараптамалық бағалау авторға мақала мәтінінің сапасын жақсартуға және бас редакторға жариялау туралы шешім қабылдауға көмектесуі керек;
өзін мақала профилінің маманы деп санамайтын немесе мақалаға шолуды уақтылы ұсына алмайтынын білетін рецензент бұл туралы Бас редакторға хабарлап, рецензиялау процесінен бас тартуы керек;
рецензияланатын жұмыстың авторы немесе тең авторы, сондай-ақ ғылыми дәрежеге үміткерлердің ғылыми жетекшілері және/немесе автор жұмыс істейтін бөлімшенің қызметкерлері рецензент бола алмайды;
редакциядан рецензиялауға алынған кез-келген қолжазба құпия құжат болып табылады. Бас редактор көрсеткен адамдарды қоспағанда, оны басқа адамдармен талқылауға болмайды;
рецензент объективті болуы керек. Автордың жеке ескертулеріне жол берілмейді. Рецензент өз пікірін нақты және негізделген түрде білдіруі керек;
рецензент бас редактордың назарын рецензияланған мақаланың бұрын жарияланған кез келген басқа мақаламен айтарлықтай ұқсастығына немесе ішінара сәйкестігіне аударуы керек.
Рецензенттер редакторларға қолжазба туралы пікірлеріне әсер етуі мүмкін барлық мүдделер қақтығысы туралы хабарлауы керек және егер олар оны орынды деп санаса, нақты қолжазбаларға шолу жасаудан бас тартуы керек.
Жариялау туралы шешім қабылдаған кезде бас редактор редакциялық кеңес мүшелерімен және/немесе рецензенттермен кеңеседі.
Журналдың редакциясына ұсынылған жұмыстарды жариялау туралы шешім қабылдауға «фтизиопульмонология» журналының бас редакторы жауап береді, зерттеушілер мен оқырмандар үшін жұмыстың сенімділігі мен маңыздылығын, заңды талаптардың сақталуын (авторлық құқықты бұзу, плагиат, жала жабу) анықтайды.
Редакциялық алқаны бағалау журналдың кезекті санында жариялауға дайындалып жатқан мақалалар үшін жүзеге асырылады. Редакциялық кеңестің отырыстары 4 айда 1 рет, басылымның таралымы шыққанға дейін 1 айдан кешіктірілмей өткізіледі. Редакциялық кеңес журналдың ағымдағы нөмірінде жариялануға тиіс мақалалардың тізбесін бекітеді. Егер мақаланың кейбір аспектілері бойынша сұрақтар туындаса, ол сыртқы шолудан өткен мақаланы қабылдамауға және оны қосымша сыртқы шолуға жіберуге құқылы. Мақалаға қосымша сыртқы шолу жасау үшін рецензенттің кандидатурасын таңдауды редакциялық кеңес жүзеге асырады. Қосымша рецензент ретінде редакциялық алқаның немесе журналдың редакциялық кеңесінің мүшесі тағайындалуы мүмкін.
Бас редактордың және/немесе бас редактордың орынбасарының және/немесе редактордың журнал нөмірінің мазмұнын бекітуі баспаханаға берер алдында нөмірдің техникалық орналасуын орындағаннан кейін жүзеге асырылады.
Авторға оны жариялауға келісімін растау үшін мақаланың орналасу макетімен танысуға (қалауы бойынша) мүмкіндік беріледі.
Рецензиялау нәтижелері туралы авторларды хабардар ету тәртібі
Оң пікірлер алғаннан кейін мақала әр мақала үшін жеке анықталатын басымдық деңгейіне сәйкес жарияланымға кезекке қойылады. Автордың электрондық пошта мекенжайына оның сұрауы бойынша жариялаудың болжамды мерзімдері туралы ақпарат алу мүмкіндігі бар.
Теріс пікірлер алған кезде редакция авторға рецензияның көшірмесін және қолжазбаны жариялаудан бас тартылған хатты жібереді.
Егер мақалаға шолуда оны түзету қажеттігі көрсетілсе, онда ол авторға рецензенттің ескертулеріне сәйкес пысықтауға немесе рецензентке дәлелді (ішінара немесе толық) түсініктеме мен жауап алу үшін жіберіледі. Бұл жағдайда редакцияға келіп түскен күн баптың алғашқы берілген күні болып есептеледі.
Рецензенттің пікірімен келіспеген жағдайда, мақала авторы журналдың редакциясына дәлелді жауап беруге құқылы. Мақала қайта рецензиялауға немесе редакциялық алқаға келісуге бағытталуы мүмкін.
Автор пысықтаған немесе қайта өңдеген мақалалар рецензиялауға қайта жіберіледі.
Жариялауға қойылатын талаптарға сәйкес ресімделмеген мақалаларды жариялауға жол берілмейді.
Авторлар пысықтағаннан кейін қабылданбаған баптар редакцияға қайта берілуі мүмкін, оларды қарау жалпы тәртіппен жүргізіледі.
Жариялау этикасы
Редакция қызметкерлері және «Фтизиопульмонология» журналының редакциялық алқасы мен редакциялық кеңесі (бұдан әрі-журнал) өз жұмысында халықаралық қоғамдастық қабылдаған жариялау этикасы қағидаттарына: Қазақстан Республикасы Конституциясына, жариялау этикасы кодексіне (Committee on Publication Ethics), ҚР Азаматтық Кодексінің 971-984-баптарына (Ерекше бөлім), «авторлық құқық туралы» Қазақстан Республикасының заңына сүйенеді «Ғылым туралы» ҚР Заңының 3-тарауы, сондай-ақ беделді халықаралық журналдар мен баспалардың тәжірибесін ескереді.
Жариялау қызметінде жосықсыз тәжірибені болдырмау үшін (плагиат, дұрыс емес мәліметтерді баяндау және т.б.) редакцияның, редакциялық алқаның әрбір мүшесі, автор және рецензент этикалық нормалар мен ережелерді сақтауға, сондай-ақ олардың бұзылуын болдырмау үшін шаралар қолдануға міндетті. Жұмыстарды қарау барысында дұрыс емес мәліметтер, плагиат, бұрын жарияланған жұмыстардың қайталануы, олардың аудармалары және басқалары анықталған кезде мақала жарияланымнан алынады. Ғылыми жарияланымдар этикасының ережелерін сақтау авторлардың зияткерлік меншікке құқықтарын қамтамасыз етуге, жарияланым сапасын арттыруға және авторлық материалдарды жеке тұлғалардың мүддесі үшін заңсыз пайдалануды болдырмауға ықпал етеді.
Ғылыми жарияланымның авторы басшылыққа алатын этикалық принциптер: